Soru : Medd-i Munfasıl, ne demektir?
Cevap : Ayrı med demektir. Yani, harf-i med ile sebeb-i med olan hemze, ayrı ayrı kelimelerde bulunuyor demektir.
Soru : Medd-i munfasıl, ne zaman olur?
Cevap : Harf-i medden biri bir kelimede, harf-i medden sonra gelen sebeb-i med olan hemze de ayrı bir kelimede bulunduğu zaman (Tecvid hükmü)
Medd-i munfasıl olur (Yani, Tecvid lisânında buna Medd-i munfasıl denir.).
Soru : Medd-i munfasıla misal gösterebilir misiniz?
Cevap : Gösteririm: ا َ ه ُّ َي اا َ ي ِ وا ا ُ ت َلي ُوب ُف الله َخا َ ي ا َّ ن ِ ا ه الل Kelimelerinde olduğu gibi.
Bu misallerde görüyoruz ki, harf-i medd’ler (elif, vav, yâ) ayrı kelimede, (yani yâ…, tûbû…, innî…) ayrı kelimeler olup sebeb-i medd olan hemze (Yani, elif) ayrı kelimededir (Yani, eyyühâ, ilallâh ve ehâfü) kelimeleri de ayrı ayrı kelimelerdir.
Soru : Medd-i munfasıl, ne kadar uzatılır?
Cevap : Medd-i munfasılın meddi, kırâat-ı Âsım ve rivâyet-i Hafs’a göre dört elif miktarı uzatılır.
Soru : Medd-i munfasılın meddinin hükmü nedir?
Cevap : Medd-i munfasılın (Tecvid) hükmü câizdir. Yani, kırâat imamları arasında muhtelefün fihtir. Bazı imamlar uzatmış, (medd-i tabiî üzerini ilâve etmiş), bazıları da kasr etmişler (medd-i tabiî gibi bir elif miktarı uzatmışlar) demektir.
Soru : Harf-i medd, mukadder (gizli) olur mu?
Cevap : Olur. Bazen harf-i med yazılışta görünmez, okunuşta görünür. Buna mukadder (gizli, yazılışta olmayan) harf-i medd denir. ّل : Misal َّ ِ ا ِمهِ ِع ل ِن م ... هِ ِ ذن ِ ّلِبا َّ ِ ا ُ ه َ د ِعن ُ ه َ خَلد َ ا ُ اَله َ ن م َّ َ ا
Bu misallerde (min ılmihî) de yâ, (ındehû) ve (enne mâlehû) de vav harfleri gizlidir.
Okunuşta var, yazılışta yoktur. Bunlara gizli (mukadder), harf-i medd denir.
Soru : Medd-i muttasıl hemzesi ile, medd-i munfasıl hemzesi arasında yazılış bakımından fark (ayrılık) var mıdır?
Cevap : Vardır. Medd-i muttasılın hemzesi ayn harfinin başı gibi yuvarlak yazılır ve harf-i med ile hemze bir kelimede bulunur.
Medd-i munfasılın hemzesi ise, çizgi gibi uzun yazılır ve ayrı ayrı kelimelerde bulunur.
Geçen misallere bakınız. Bazı yerlerde kaide harici (kural dışı) olarak medd-i muttasılın hemzesi uzun elif şeklinde gelmiştir: و :
Misal ُ ب َ َ ن ت ا... و َ ا ُّ َلس ا ... َ ا Kelimelerinde olduğu gibi. Bazı yerlerde de kaide dışı olarak Medd-i munfasıl olan kelimelerde de hemzeler ayn başı gibi yuvarlak hemze şeklinde gelmiştir: َي : Misal َلت ي َ او َ ي َ َ ءا ُ ِد ل َ ؤَّل ُه ِ ء َقالُوا َ ء َذا ِ ا kelimelerinde olduğu gibi.
Bu kelimeler kaide dışı olarak böyle gelmiştir. Umum kaide, medd-i muttusılların hemzeleri yuvarlak, medd-i munfasıl hemzeleri uzun elif şeklinde gelir. Kaide budur.
